SİQARET HAQQINDA BİLDİKLƏRİMİZ VƏ...
Əhalisinin
təxminən 6 milyardı kecdiyi yerkürəsində tütün sektoru
ən böyük sənaye olmağa davam edir. İllik sigaret istehsalından
hər birimizə təxminən 1000 qutu siqaret düşür. Qısaca, sigaret satışı, sektora
təxminən 200 milyard dollar
gəlir gətirir və pulu bölüşdürən siqaret şirkətleri
günü günden böyüyür.
Ancaq, bu
ekonomik fəaliyyət dünyanın zənginləşməsinə heç
də yardım etmir. 1993-cü ildə Dünya Bankı siqaretet səbəbli
xəstəliklərin maddi nəticələrini, bu
xəstəliklər üzündən ortaya çıxan işgücü qabiliyyətinin
itirilməsini, yanqın ziyanlarını və siqaretə
xərclənən pul miqdarını hesablayaraq bunların dünya
iqtisadiyyatına 200 milyard dollar ziyan vurduğunu ortaya qoydu.
Dünyada ən çox
sigaret tükətən ölkə,
kişilərin 60 %-inin, qadınların ise 8%-inin siqaret çəkdiyi Çindir.
Bu ölkədə 385 milyon sigaret çəkən
yaşayır. Buna bağlı olaraq hər il sadece Çinde 750.000 insan sigaretin
səbəb olduğu xəstəliklərdən həyatını itirir.
Dünyada hər il 4
milyon insan sigaret çəkdiyi üçün həyatını itirməkdədir.
Əgər, lazımi tədbirlər alınmasa bu miqdar 20 il sonra 10
milyona çatacaqdır.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST, World Health
Organization-WHO) dünyada ən büyük sağlamlıq probleminin sigaret olduğunu
elan etmişdir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST)
verdiyi rəqəmlərə görə dünyada hər on üç
saniyədə bir insan sigaret üzündən həyatını itirir və
bu rəqəmə ölmədən əvvəl illərlə
əziyyət çəkən insanlar daxil deyil.
ABŞ, Kanada ya da
Avropa Birliyi kimi ölkələrdə dövlət bu div sənayeni
əzmişdir və hər gün sigareti tərgidənlərin sayı
artmaqdadır. Bu ölkələrdə, sigaret reklamları gadağan olunmuşdur
əleyhlərinə açılan yüksek maddi təzminat
məhkəmələri siqaret istehsalcılarının belini qırmağa davam
edir.
Bütün bu
səbəblər tütün şirkətlerini inkişaf etməkdə olan
ölkələrə yönləndirir. Çünki bu ölkələrdə
qanunlar yetərsizdir və olanlar da inkişaf etmiş
ölkələrdəki kimi sərt bir şəkildə həyata
keçirilmir. Təəssüf ki dünya əhalisinin 60%-i Asiya qitəsində yaşayır və bu
siqaret istehsalçıları bazar tapmaqda çətinlik çəkmirlər.
Asiyada xeyli kafe, bar
ya da buna bənzər yerlər sigaret firmaları tərəfindən
dekore edilir, təşviq edici afişalar asılır, insanları siqaretə
adət etdirmək üçün pulsuz siqaret belə dağıdılır.
Sigaret mövzusunda
əsas rolu pul oynayır. Tütün firmalar kimi ölkələrin də cox
əhəmiyyətli vergi mənbəsidir. Az inkişaf etmiş
ölkələrdə sigaretdən alınan vergi, inkişaf etmiş
ölkələrinkindən daha coxdur. Bu ölkələrdəki
insanlar üçün siqaret istehlakının nəticəsi də o qədər
pisdir. İngiltərə Səhiyyə Nazirliyinin açıqlamasına
görə:
Ø
Ø
1974-1994 illəri arasında Birinci Dünya
Ölkələrində siqaret istehlakı 10% azalırkən,
Ø Ø
Az inkişaf etmiş ölkələrdə sigaret tükətimi
67% artmışdır.
Ø Ø
2030-cu
ilde siqaretlə əlaqəli ölümlər 600% artacaq, yəni
hazırda 1 milyondan 7 milyona çıxacaq.
Dünya Mübarizə edir.
1999-cu ilin May ayında
Cenevrədə, 50 ölkə tərəfindən imzalanan “Tütün
Kontrolu Müqaviləsi Proyekti”, ÜST-nin tütün istifadəsi ilə
mübarizəsini dəstəkləyən ilk dövlətlər arası
saziş olmuşdur.
Bu müqavilə tütün
reklamları, promosyonları ilə birlikdə tütün istehsalı, qaçaqçılığı, vergisi və tütündən
hazırlanan məhsullar mövzusunda maddələrdən ibarətdir.
ÜST ilə bərabər bu proyektin müqaviləyə
çevrilməsi üçün çalışan digər
organizasiyalar bunlardır: Xərçəng Birliği, Beynəlxalq İnkişaf
Araşdırma Mərkəzi, Beynəlxalq Tütün və Sağlamlıq Agentliyi,
Beynəlxalq Vərəm və Ağciyər
Xəstəlikləri Birliyi, Beynəlxalq İstehlakçılar
Birlikləri Təşkilatı.
Bu suala verilə
biləcək ən qısa cevap "geroinden daha cox asılılıq ortaya
cıxarır” . Sigaretdəki nikotin, ciddi asıılığa səbəb olan bir
maddədir, insanları cox vaxt
yeniyetməlik dövründə özünə əsir edir.
İnsanlar sigaretə
gənç yaşlarda başlayır ancaq yaşlandıqça onu tərgitmək
çətinləşir. Yeniyetməlik dövründə siqaretə başlayan
uşaqlar ömür boyu siqaret çəkmə riski altındadırlar.
Gənçlərin
1/3-i sigaretin “dadına baxırlar” və bunların yarısı sigaretdən asılı
olma riski daşıyırlar. Təəssüf ki, həyatındakı ilk iki
sigaretini tamamen çəkib qurtaran gənçlərin 85%-i
siqaretdən asılı vəziyyətə düşməkdədir. Qısaca
bir dəfə başlayınca bir daha çətin tərgidilən bu
qorxunc alışqanlıq hər il gedərək artan miqdarda can almağa
davam edir.
Sinirlərimi
Sakitləşdirir : Siqaret çəkmək yerinə dərindən bir
neçə dəfə nəfəs almanız və ya qurtum-qurtum bir
stəkan su içməniz daha təsirli olacaqdır. Və üstəgəl
ağciyərləriniz daha sağlam olacaq.
Məni Canlandırır :
Sabah bir siqaret çəkmək bəlkə də yuxunuzun qaçmasına
kömək edə bilər ancaq eyni işi soyuq su ilə əl-uz
yumaq və ya 5 dəqiqə idman etmək daha yaxsi görə
bilir. Üstəgəl tez yaşlanmanızın da qarşısını alır.
Sıxıntılarımı aparır :
Birini gözlərkən sizin zamanınızın keçməsi üçün bir siqaret yandırmanız
bəlkə də biraz sıxıntılarınızı aparır. Ancaq bunu qəzet,
jurnal və ya kitab oxuyaraq, meyvə və ya çərəz
yeyərək də edə bilərsiniz, üstəlik
xərçəng xəstəliyinə yaxalanma riskiniz artmadan.
Düşünməmə
Yardım Edir : Əgər siqaret
çəkməsəniz daha yaxşı düşünərdiniz. Çünki hər
nəfəs siqaret təxminən 100.000 beyin hüceyrəsini
öldürür.
Kökəlməmə
Mane Olur: Unutmayın; alacağınız bir neçə kilo
bəlkə sağlamlığınız üçün lazımsız ola bilər, ancaq sigaret sizi
sürətlə ölümə aparır.
Sigaretdən zövq
alıram ya da sigareti sevirəm: Unutmayın:
Sigaret zövq alınacaq, seviləcək bir şey əsla deyil. Bir insanın
quru, üstəlik zəhərli bir otu sevmək çox mənasız bir
davranışdır. Sigaret zövq deyil, olsa-olsa əziyyət verir. İnsana dost
deyil düşməndir.
Aşağıda siqareti tərgidənlərin
tərgitmə səbəbləri yazılmışdır:
1) Sağlamlığıma əhəmiyyət verdiyim üçün
2) Həyatımda müsbət dəyişikliklər etmək üçün
3) Damarlarımdakı daralmaya mane olmaq üçün
4) Nəfəa-nəfəsə qalmamaq üçün
5) Xərçəng olmamaq üçün
6) İnfarkt keçirməmək üçün
7) Nəfəsimin pis qoxumaması üçün
8) Üstümün başımın pis qoxumaması üçün
9) Ətrafımdakıların sağlamlığını qorumaq üçün
10) Ətrafımdakıları narahat etməmək üçün
11) Özümə olan hörmətimi artırmaq üçün
12) İbtidai bir davranışdan qurtulmaq üçün
13) Özümə güvənimi qazanabilmek üçün
14) Uşaqlarıma nümunə olmaq üçün
15) Nəvələrimə nümunə olmaq üçün
16) Tələbələrimə nümunə olmaq üçün
17) Uşağımın xətrini qırmamaq üçün
18) Pulumu israf etməmək üçün
19) Həyat yoldaşıma daha çox işkəncə çəkdirməmək
üçün
20) Rahat yerimək üçün
21) Rahat yatmaq üçün
22) Rahat pilləkan çıxmaq üçün
23) Sigaret sağlamlığımı ciddi şekilde təhdid etdiyi üçün
24) Həkimimə gedərkən utanmamaq üçün
25) İnsanlarla rahatca öpüşə bilmək üçün
26) Sürətlə yaşlanmamı durdurmaq üçün
27) Sərbəst olmaq üçün
28) Daha rahat nəfəs almaq üçün
29) Yeməklərdən daha yaxşı dad almaq üçün
30) Daha yaxşı iy hiss etmək üçün
31) Daha cox zəhər tənəffüs etməmək üçün
32) Özümlə fəxr etmək üçün
33) Özüme yaraşdırmıram
34) Sigaretdən diksindiyim üçün
Bunların sayını coxalda bilərik. Hər halda sizin də
siqareti tərgitmək üçün özünüzə məxsus səbəbiniz
vardır.
Sigaretdə olan
zəhərlərdən bir neçəsi:
Ø
Ø
Polonium - 210
(kanserogen),
Ø Ø Radon (radiasiya),
Ø Ø Metanol (raket
yanacağı),
Ø Ø Toluen
(zəhər),
Ø Ø Kadmiyum (akumulyator
metalı),
Ø Ø Butan (Balon gazı),
Ø Ø DDT (böcək
öldürücü),
Ø Ø Hidrogen Sianid (gaz
kameraları zəhəri),
Ø Ø Aseton (lak silen),
Ø Ø Naftalin (güve qovucu),
Ø Ø Arsen (siçan
zəhəri),
Ø Ø Amonyak (tualet
təmizleyicisi) ,
Ø Ø Karbon (Monoksid gazı),
Ø Ø Nikotin
Ø Ø və 3.885 toksik
maddə.
Ø Ø Son olaraq
ciyərlərimizdə meydana gələn qatran (asfalt).
SİGARETİN ZƏRƏRLƏRİ
Artık hamı sigaretin ne
qədər zərərli olduğunu bilir. Tütünün kanserogen olduğunu
eşitməyən bilməyən qalmadı. Ancaq, sigaretin
zərərləri bununla qurtarmır, hər çeşidürək və
ağciyər xəstəliyinə yol açır, damar tıxanıqlığı iflicə
qədər apara bilir.
Siqaret çekdiyiniz
anda, organizmanıza təsir etməyə başlayır. Nəbziniz
yüksəlir, daha sürətlə nəfəs alıb verməyə
başlayırsınız. Qan dövranınız yavaşlayır. Siqaretin içinde təxminən
3.700 zəhərli madde vardır. Bunların böyük bir miqdarı kanserogen
maddələrdir. En zərərliləri da karbon monoksi (CO),
hidrogen siyanid (HCn) və amonyakdır (NH4) və bu
zəhərli kimyəvi maddələr, bir nəfəs
siqaretlə qan dövranımıza qarışır. Bunun nəticəsində,
astma, ciğer yangısı, köks qəfəsində ağrılar başlar. Daha tez-tez nəzlə, grip və
soyuqdəymə keçirməyə başlarsınız.
Hər on üç
saniyədə bir insan, siqaretə bağlı bir
xəstəlikdən həyatını itirməkdədir. Hər il
dünyada 2.500.000 insan siqaret üzündən həyatını
itirməkdədir. Bu ölümlərin əsas səbəbi
ağciyər xərçəngidir, ikinci əhəmiyyətli
səbəb ürək xəstəlikləri və digər
xərcəng növləridir.
İnsan vücudunda, heç
bir üzv və orqan yoxdur ki, siqaretdə olan kimyəvi
maddələrdən payını almasın. Vücutda qısa bir gəzinmə
ilə siqaret cəkən adamın organizmasının nə halda olduğunu
sizə gostereceyəm:
Bir siqaret
çəkən olaraq, ağız xərçəngine yaxalanma riski çok
yüksəkdir. Bundan başqa tütün
dumanı diş əti xəstəliklərinə yol açır, diş çürümesine
və nəfəsinizdən pisiy gəlməsinə
səbəb olur. Beyinə gedən oksigendə azalma olur, bu da
beyin damarlarının daralmasına səbəb olur. Bu vəziyyət
insanı iflicə qədər aparıb çıxara bilər.
Tənəffüs
borunuzdan və bronxlarınızdan keçən duman
ağciyərlərinizə enər. Siqaret dumanındakı hidrogen siyanid,
bronxlarınızın divarını yandıraır və xronik öksürük ortaya cıxır. Bronxlar
zəiflədikcə, bu bölgede xeyli xəstəlik ortaya çıxır.
Siqaret çəkənlər çəkməyənlərə görə
on qat daha çox ağciyər xərçəngi olma riski daşıyırlar.
Ürək
Siqaretinn ürəyə
verdiyi ziyanlar tək kəlməylə yıxıcıdır. Nikotin qan
təzyiqini yükseldir və qanın daha sürətlə laxtalanmasına
səbəb olur. Siqaretdə olan karbon monoksidin qandakı oksigeni
yox etməsi ile damarlarda xolesterol depolanır və bu da Miokard
infarktı riskini artırır. Bundan başqa qan dövranı pozukluqlarına bağlı olaraq
iflic, barmaqlarda qanqrena və gücsüzlük, siqaret
çəkənlərdə çox sıx
görülən xəstəliklərdir..
Siqaretin həzm
sisteminq xeyli çox pis təsiri bilinməkdədir. Siqaret
tükətiminə bağlı olaraq, mədəde xlorid turşusu ifrazı
artır, mədə yanmaları və xora başlayır. Siqaret
çəkənlərdə pankreas xərçəngi çox sıx ortaya
çıxır, böyük ölçüdə ölümlə nəticələnir. Siqaretin
içində olan kanserogen maddələr, sidiklə orqanizmdən
atılır, ancaq bu maddələrin vücudda olması sidik kisəsi
xərçənginə yol açır. Siqaret üzünden ortaya çıxan yüksək
qan təzyiqi isə böyrəklərə böyik ziyan vurur.
Nəticə.
Siqaretnın sağlamlıq
üzerindəki ziyanı araşdırmalarla sübut edilmişdir. Bu araşdırmalara
görə, siqaret çəkən kişilərin 40 %-i hələ
təqaüd yaşına gəlmədən həyatını
itirməkdədir. Bu nisbət siqaret
çəkməyənlərdə 18%-dir. Siqaret çəkən
qadınlarda isə uşaqlıq (uterus) xərçəngi riski çoxalmakdadır,
hamilə qadınların siqaret çəkməsi isə şikəst və
ölü doğumlarla nəticələnməkdədir.
Bütün bunlara
baxmayaraq siqareti tərgitdiyiniz anda vücud özünü təmir
etməyə başlayır. On il içində vücud heç siqaret
çəkməmiş kimi olur. Ancaq, siqareti targitmək üçün
xərçəng və ya ürək xəstəsi olmağı
gözləsəniz vücudunuzun özünü təmir etməsi üçün yetərli
vaxtı olmayacaqdır. Təəssüf ki, bu xəstəliklər cox
öldürücüdür. Siqareti tərgitmək üçün bundan daha yaxşı bir
səbəb ola bilməz.
SİQARETİN PSİXOLOJİ
TƏSİRLƏRİ
Siqaret
çəkənlər siqaret çəkmə istəklərini çox vaxt
belə açıqlayır:
- Gərgin olduğum zaman çəkirəm.
- Diqqətimi toplamaq üçün çəkirəm.
- Sıxıldığım zaman çəkirəm.
- Qəmgin olduğum zaman çəkirəm.
- Əsəbi olduğum zaman sakitləşmək üçün çəkirəm.
Yalnız bir siqaret bu qədər çox şey verə
bilərmi? Bu sualın cavabı siqaretin içindəki kimyəvi
maddələrin psixoloji təsirində yatır:
Nikotin; kokain ya da
amfitemin qədər güclü və onlara bənzər bir
qıcıqlandırıcıdır. İnsana davamlı olaraq siqaret çəkmə istəyi
verən şey de odur. Nikotin siqaret çəkən insanı qıcıqlandırır,
ürəkdöyünməyə, yüksek təzyiqə, insanın
tənəffüsünün sürətlənməsinə səbəb olur.
Təəssüf ki, bu təsirlər
20 dəqiqə sonra itir və siqaret çəkən adam yeni bir
siqaret çəkmək istəyir.
Həm siqaret
tüstüsündə hem de alkoqolda bəzi sakitləşdirici
maddələr vardır. Siqaretdə olan karbon monoksid, insanı
sərsəmləşdirir. Bu kimyəvi maddələr, qısa bir
müddet gərginliyi, əsəbiliyi və digər hissləri
azaldır.
PASSİV SİQARET ÇƏKMƏ, AKTİV ZİYAN
Siqaret tüstüsünün
ziyanları saymaqla qurtarmaz və sadəcə siqaret
çəkənlər üçün deyil çəkməyənlər üçün de çok
zərərlidir. Siqaret ya da siqar çəkən bir insanın yanında
duran insan həm yanan tütünlə, həm də siqaret
çəkən insanın çole verdiyi tüstüylə tənəffüs edir
və olduqca böyük zərər görür.
Hər il
minlərlə passiv siqaret çəkən siqaret tüstüsünün verdiyi
zərərlər nəticəsində
xəstələnərək, həyatını itirməkdədir.
Passiv siqaret
çəkənlər, siqaret çəkən insanların yanında duraraq
3.700 çeşid kimyəvi qazdan zərər görməkdəedirlər.
Bunların büyük bir qismi zəhərlidir, geriyə qalan qismi də
kanserogen benzopyren və formaldehyd qazlarıdır.
Siqaret dumanına ne
qədər çox məruz qalsanız, Miokard İnfarktı keçirmə və
ağciyər xərçəngi olma riskiniz o qədər artar.
Təəssüf ki,
uşaqlar üçün risk çox daha ciddidir. Çünki, ağciyərləri
hələ inkişaf etməkdədir və onlar böyüklərdən
daha çox və sürətlə nəfəs alıb verirlər. Siqaret dumanına
məruz qalaraq, passiv siqaret çəkən vəziyyətinə
salınan uşaqlarda qulaq və burun infeksiyaları, bronxit, pnevmoniya daha
cox sıxlıqla görülür.
Siqareti
tərgitmək üçün səbəblər saymaqla qurtarmaz. Eğer bir
uşaq istəyirsinizsə ya da hamiləsinizsə, siqareti
tərgitmək üçün bundan əhəmiyyətli səbəb ola
bilməz. Doğulacaq körpənin sağlamlığı sizin üçün hər şeydən
əhəmiyyətli olmalıdır. Bu həqiqətləri heç zaman
unutmayın:
Hamiləsinizsə
və siqaret çəkirsinizsə, doğulmamış körpənizə də
siqaret çəkdirirsiniz mənasına gəlir. Siqaret çəkən
anaların uşaqları siqaret çəkməyən anaların uşaqlarına görə
daha zəif doğulmaqdadır. Əgər, hamiləlik zamanı cox siqaret
çəksəniz (bir qutudan cox), uşağınızın doğum ağırlığı (kilosu) daha
az olacaqdır. Daha da betəri, nikotin uşağınızın inkişafı üçün lazım olan
oksigeni yox edəcəkdir. Dölün inkişafı təhlükəyə
girəcəkdir. Doğulan uşağın zəkasının geri olma ehtimalı de çox
yüksəkdir. Məktəbə gətdiyi zaman digər usaqlar
oxuma yazmağı daha tez oyrənirkən anası siqaret çəkən
uşaqlar siqaret üzündən yaşıdlarından geri qalacaqdır.
Statistikaya görə,
siqaret çəkən anaların düşük və ölü doğma nisbəti
çəkməyənlərə görə 50% daha çoxdur. Əgər
hamilə olmadan öncə siqareti tərgitsəniz bütün bu riskler
dörd ay içində yox olacakdır.
Ana olmaq çox
çətin bir işdir. Cavabdehlik hissi olmalıdır. Hər mənada
sağlamığınız yerində olmalıdır. Siqaret çəkən insanlar
çəkməyənlərdən daha çox xəstələnir,
demək olar ki hamısında ciddi sağlamlıq problemləri ortaya çıxır.
Dünyada, hər il ağciyər xərçəngindən ölən siqaret
çəkən qadın miqdarı 30.000-dir. Siqareti indi tərgitsəniz
uşaqlarınızla bərabər kəcirəcəyiniz illəri
artıracağınızı unutmayın.
Siqaret tüstüsü passiv
siqaret çəkənlər üçün də aktiv siqaret
çəkənlər kimi zərərlidir. Mövzu üşaqlar olduğu zaman
vəziyyət daha vahim hal alır. Onların orqanizması daha zəifdir
və hələ inkişaf dövründə olduqları üçün oksigenə,
təmiz havaya olan ehtiyacları böyüklerden daha çoxdur. Mümkündürse,
uşaqların yanında siqaret çəkməyin. Onları öz
əllərinizlə zəhərləməyin.
ÖZÜNÜZÜ ALDATMAYIN!
Siqareti
tərgitmə qərarı verdiyiniz zaman bunları gözönündə tutun:
v
v Həyatınız
boyu çox problemlə qarşılaşdınız və bunları öz iradənizlə
həll etdiniz.
v v
Hər gün çox şeyə döş gərirsiniz və
bacarırsınız.
v v
Öz qərarlarınızı özünüz verirsiniz,
məqsədlərinizi özünüz müəyyənləşdirirsiniz.
Siqaretə də özünüz başlamışdınız, unutdunuzmu?
v
v Siz
zəif xarakterli bir insan deyilsiniz. Əgər elə olsaydı,
keçmişdəki cox hadisəyə dözə bilməzdiniz. Siqareti
də beləcə tərgidə bilərsiniz.
v
v Həyatınız
boyu çox insana kömək etdiniz, dəstək oldunuz. Dostlarınız
sizə hər zaman etibar edir. Siz cavabdehlik hissi olan bir
insansınız.
v
v Siqaret
çəkmək ya da çəkməmək sizin öz seçiminizdir.
Əgər həqiqətən istəmirsinizsə
çəkməzsiniz.
v v
İlk səfərdə bacarmasanız da təkrar yoxlayın
mütləq bacaracaqsınız.
1. Özünüzə
inanın və güvənin. Siqareti tərgidə
biləcəyinizə inanın. Həyatınızda daha
əvvəllər bacardığınız çətin işləri düşünün. Siqareti
də tərgidə biləcəyinizi düşünün.
2. Bu
siyahıyı oxuduqdan sonra, təklifləri özünüzə tətbiq edin
və siqareti tərgitmək üçün öz planınızı hazırlayın.
3. Siqareti
tərgitmə səbəblərinizi və tərgitdiyiniz
zaman qazanacaqlarınızı yazın:
Məsələn: daha uzun yaşamaq, özünüzü daha yaxşı hiss etmək,
pul yığmaq. Siqaret çəkən hər kəs bunun
zərərlərini bilir və tərgitmək istəyir, siz
bunu yazılı hala gətirin və hər gün oxuyun.
4. Ailənizdən
və dostlarınızdan siqareti tərgitmə qərarınızı
dəstəkləmələrini istəyin. Sizə yardımçı
olmalarını ancaq qətiyyən sizi günahkar hesab
etməmələri lazım olduğunu söyləyin. Siqareti
tərgitdiyiniz ilk günlərdə çətinlik
çəkəcəyinizi və sizə qarşı anlayışlı davranmalarını
xahiş edin.
5. Siqareti
tərgitmək üçün bir gün müəyyən edin. Bu günün yeni
həyatınız üçün bir başlangıc olduğunu düşünün.
6. Siqareti
tərgitmək üçün bir həkimlə məsləhətləşə
bilərsiniz və onun yardım və təkliflərini ala
bilərisiniz.
7. İdmanla
məşğul olmağa başlayın. Haftada 3-4 kərə, 30-40 dəqiqə
idman edin.
8. Hər
gün 3-5 dəqiqə tənəffüs gimnastikası edin. Gözlərinizi
yumun. Burnunuzdan dərin nəfəs alın, nəfəsinizi bir
neçə saniyə tutun və çox yavaş bir şəkildə ağzınızdan
verin. Nefes gimnastikasıedərkən, hər dəfə daha
təmiz və daha rahat nəfəs aldığınızı
görəcəksiniz.
9. Biri
sizə siqaret təklif edərsə almayın, çəkmirəm
deyin. Bu sizin özünüzə olan güvəninizi artıracaqdır.
10.
Siqaret tamamən
tərgidəcəyiniz günə yaxınlaşdıqca, siqaret miqdarını
azaldın. Hər gün neçə ədəd siqaret
çəkəcəyinizi planlaşdırın, bu rəkəmi hər gün bir
dənə azaldın. Hər gün başqa bir marka siqaret alın,
dünəndən qalan qutuyu atın. Siqaret qutunuzu bir başqasına verin,
beləcə hər siqaret çəkmək istədiyiniz zaman ondan
istəemək məcburiyyətində qalacaqsınız.
11.
Çox adam siqareti yavaş-yavaş
tərgidə bilməyəcəyini, ancaq bir
səfərdə tərgidə biləcəyini düşünür. Hansı
metodun sizə daha uygun olduğuna qərar verin.
12.
Siqareti tərgitmək
istəyən bir dostunuz varsa bərabər daha asan olacaqdır.
13.
Dişlərinizi təmizlətin
və hər zaman təmiz saxlayın.
14.
Siqareti tərgitdikdən sonra
özünüzü mükafatlandırın.
15.
Çox su için. Su hər mənada
vücudunuz üçün faydalıdır.
16.
Siqareti ən çox nə zaman
istədiyinizi düşünün və bunu yerinə xoşunuza gələn
başqa bir iş görün.
17.
Əlinizdəki və ağzınızdakı boşluq
hissini aparmaq üçün bir şey tapın, məsələn: su için, saqqız
çiynəyin, ləbləbi yeyin vs.
18.
Siqareti tərgitmə mövzusunda
düşüncələrinizi yazın. Bunu hər gün oxuyun.
19.
Yanınızda sizin üçün çok
əhəmiyyətli birinin şəklini gəzdirin, bir kağıza
siqareti tərgidəcəyimə söz verirəm yazın, hər
siqaret istədiyiniz zaman bu şəkilə və yazıya baxın.
20.
Siqaret çəkmək istədiyiniz zaman, bir siqaret
yandırmaq yerinə hisslərinizi bir gündəliye yazın. Bu
gündəliyi hər zaman yanınızda gəzdirin.
MÜVƏFFƏQİYYƏTLƏR!
Son
Sigaretinizdən...
20 Dəqiqə
Sonra:
Qan təzyiqiniz düzəlir,
Ürək döyünmələriniz normala dönür,
Əl və ayaq istiliyiniz normala dönür,
Qanınızdakı nikotin və karbon-monoksid səviyyəsi
yarıya düşür
Qanınızdakı oksigen seviyyəsi normala dönür
24 Saat Sonra:
Karbon-monoksid vücudunuzdan tamamilə atılır
Ağciyərləriniz sigaretin səbəb olduğu bəlğəmi
təmizləməyə başlayır
Miokard İnfarktı riskiniz azalmağa başlayır
Vücudunuzdakı nikotin tamamilə təmizlənir
İybilmə və dad hissiyatlarınızda artış olur
Nəfəs almanız asanlaşır
Enerji seviyyəniz yüksəlir
2-12 Həftə
Sonra:
Qan dövranınız daha sağlam bir şəkildə həyata
keçməyə başlayır.
Ağciyər funksiyalarınız 30% nisbətində artır
Yerimə və qaçmanız asanlaşır
3-9 Ay Sonra:
Öksürük və sinədəki xırıltılarınız azalır.
Nəfəs alma problemləriniz yaxşılaşır
Ağciyərlərinizin infeksiyalara qarşı dayanıqlılığı artır.
1 İl Sonra:
Ürək xəstəliyi riski, sigaret çəkməyə davam
edən birinin daşıdığı riskin yarısına düşər.
5 İl Sonra:
Ağız və gırtlaq xərçəngindən ölmə riskiniz azalır
10 İl Sonra:
Ağciyər xərçənginə yaxalanma riskiniz,
sigaret çəkməyə davam edən birinin daşıdığı riskin yarısına
düşər
Ürək xəstəliyi riskiniz heç sigaret çəkməmiş birinin
daşıdığı risklə eyni səviyyəyə enər
15 İl Sonra İflic
keçirmə və Miokard infarktı olma riskiniz heç sigaret
çəkməmiş birinin daşıdığı risklə eyni səviyyəyə
enər.
P.S. Mən özüm də tam 15 il siqaret çəkmişəm
və 30 dekabr 2004-cü ildə siqareti tərgitmişəm. Çox asandır, siz də
tərgidə bilərsiniz. (Məharət Rzayev)
Bu işdə sizlərə
Müvəffəqiyyətlər...
